Czy blondynka zawsze wybierze czerwony lakier samochodu, a kulturysta nigdy nie założy różowej koszulki? To błędne założenia, które mogą utrudniać rozwój sklepu, a nawet przyczyniać się do utraty klientów.
Stereotypy to uproszczone przeświadczenia dotyczące genezy różnych zjawisk, przede wszystkim dotyczących grup społecznych. Służą do oceniania, generalizowania i kategoryzowania. Można je określić jako zbiorowe, niedostatecznie uzasadnione przekonanie na temat określonej grupy. Mogą być negatywne, neutralne lub pozytywne, ale zazwyczaj nie kojarzą się dobrze. Przykładem negatywnych stereotypów są:
Stereotypy są często utrwalone przez tradycję i trudno je wyeliminować z naszego myślenia. Ich źródłem są przede wszystkim: niska samoocena, konflikty międzygrupowe, dyskryminacja, czasem nawet agresja. Zdarza się, że stereotypy przyczyniają się do powstawania uprzedzeń wobec danej grupy społecznej.
Pozbycie się ich wcale nie jest proste, bo są w umyśle każdego z nas. Jednak im szybciej się je zauważy i podejmie nad nimi pracę, tym szybciej można oczekiwać pozytywnych efektów. Ma to szczególne znaczenie w przypadku właścicieli e-sklepów, którzy pod żadnym pozorem nie powinni w ten sposób kategoryzować swoich klientów.
Przykładem jest sytuacja, gdy klientka wybrała się do salonu samochodowego, w celu zakupu wymarzonego auta. Z uwagi na fakt, że była atrakcyjną blondynką, sprzedawcy od razu wskazali jej czerwone auto (znając kulisy sprzedaży, wiesz, że auto w takim kolorze jest najtrudniej sprzedać). Handlowcy doszli więc do wniosku, że łatwiej będzie je sprzedać blondynce, która (według ich stereotypowych przekonań) jest nastawiona głównie na wrażenia estetyczne. Czarę goryczy klientki przelał tekst handlowców, że samochód będzie pasował do koloru jej paznokci. Kobieta poczuła się urażona sposobem w jaki odnosili się do niej pracownicy salonu samochodowego. W efekcie zdecydowała się na inny punkt, w którym mogła liczyć na fachowe doradztwo.
Stereotypy w e-commerce
Stereotypy są silnie umocowane w naszej świadomości, co powoduje, że nawet nie zauważamy własnych błędów podczas oceny innych osób. Często pojawiają się w momencie wyłaniania grupy docelowej. Jeżeli sprzedawca ma w ofercie elegancką biżuterię, w ramach uproszczenia myślowego, zdefiniuje swoją klientkę, jako szykowną, zamożną, wykształconą, mieszkankę dużego miasta. Wcale nie musi tak być. Może się bowiem okazać, że ta kobieta biżuterię dostaje w prezencie, a grupą docelową są również mężczyźni, którzy takie podarunki wręczają.
Ciekawe wnioski na ten temat płyną z raportu e-izby „Mr&Mrs e-Commerce”. Twórcy raportu zapytali respondentów o to, czy potwierdzają stereotypy związane z nawykami zakupowymi kobiet i mężczyzn.
Z badania jasno wynika, że ankietowani raczej zgadzają się ze stereotypem, że kobiety kochają promocje, a mężczyźni są gadżeciarzami. Jest to oczywiście stereotyp, co udowadnia inny raport: „Kobieta i mężczyzna na zakupach w internecie”. Wynika z niego kilka ciekawych faktów:
Kobiety mają jednak inne oczekiwania w stosunku do zakupów niż mężczyźni. Dlatego warto różnicować sposób komunikacji, w zależności od płci.
Jak walczyć ze stereotypami? Przykład Zalando
Marka przeprowadziła badanie opinii w Polsce, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Francji i Szwecji. Okazało się, że 89 proc. osób sądzi, że w dzisiejszym świecie nadal obecne są stereotypy. W Polsce natomiast takie zdanie miało ponad 93 proc. respondentów. Ponadto co trzecia osoba doświadczyła traktowania w sposób stereotypowy. Kampania Zalando za pośrednictwem kampanii "Goodbye stereotypes. Hello Zerotypes". chciał więc wytłumaczyć, że każdy może być, kim chce.
Zerotype to wymyślona przez Zalando definicja, która oznacza przeciwieństwo stereotypu. Lider marki odzieżowej wyjaśnia, że chce się w ten sposób pożegnać z przestarzałymi stereotypami, kwestionując powszechne pojęcia, takie jak "Sukienki są tylko dla kobiet", "Garnitury powinny być noszone tylko w biurze" lub "Tylko kobiety mogą nosić różowy". Zerotype rzuca wyzwanie uprzedzeniom dotyczącym wieku, płci, kształtu ciała, tła i próbuje pokazać modę w innym świetle – wyjaśnił Jonny Ng, dyrektor ds. strategii marketingowej i kampanii Zalando.
Tak, jak pokazuje przykład Zalando, nie warto ulegać stereotypom. Społeczeństwo ma coraz więcej odwagi, aby wyrażać siebie w dogodny dla siebie sposób, a nie w taki, jaki oczekują tego inni. Warto wspierać klientów w realizacji tych celów i nie narzucać utartych, często krzywdzących stereotypów.