Polki i Polacy dostrzegają problemy obciążające środowisko naturalne, ale jednocześnie 60 proc. z nich jest zdania, że sytuacja ekologiczna Polski jest podobna jak w innych krajach. Systematycznie spada przekonanie, że w takim zestawieniu Polska wypada gorzej niż pozostałe państwa – wynika z badania Autopay "Postawy ekologiczne Polek i Polaków 2023".
Badani podchodzą do sytuacji środowiska naturalnego w Polsce z umiarkowanym optymizmem. Codzienne zagrożenia, wynikające z jego degradacji, zaczynają powoli wykraczać ze strefy wyobraźni i przenosić się do ich codzienności. Alarmy o niskiej jakości powietrza, wysokiej temperaturze, czy ulewnych deszczach stały się codziennością. Choć przestały zaskakiwać, to jak się okazuje, wciąż martwią.
Zdaniem Polek i Polaków najgroźniejszymi zjawiskami będącymi konsekwencjami zaniedbań ekologicznych są zanieczyszczenie gleby, wód, powietrza oraz żywności, a także niedobór wody. W ostatnich dwóch latach wyraźnie wzrasta również zagrożenie spowodowane anomaliami pogodowymi – burzami, huraganami czy będącymi ich konsekwencją pożarami. Co ciekawe, mieszkańcy wsi, większą uwagę niż mieszkańcy miast, zwracają na susze i niedobór wody oraz zanieczyszczenie powietrza. Może to wynikać z faktu, że wyraźniej i częściej niż inni dostrzegają bezpośredni wpływ tych czynników na ich codzienność i otoczenie.
Badani przyczyn takiego stanu upatrują nie tylko w działaniach koncernów energetycznych, firm produkcyjnych, czy rządów państw, ale również samego człowieka. Ponad trzy czwarte respondentów szczególną odpowiedzialnością za zanieczyszczenie powietrza, a zwłaszcza smog, obciąża właśnie człowieka. Z kolei sześciu na dziesięciu badanych wskazuje w tym kontekście na wymieranie roślin i zwierząt, a co druga osoba na susze, pożary oraz choroby układów krążenia i oddechowego. Wzrasta również odsetek osób dostrzegających problem migracji ludności, za którą, do pewnego stopnia, również odpowiedzialnością można obciążyć nierozważną politykę ekologiczną ludzi.
Wszystkie ręce na pokład – nawyki ekologiczne Polaków
Chociaż ludzie są świadomi swojej roli w postępującej degradacji środowiska naturalnego, to na przestrzeni ostatnich dwóch lat, spadł odsetek osób uważających, że nie robią oni wystarczająco dużo, aby troszczyć się o jego stan – wciąż utrzymuje się on jednak na dość wysokim poziomie (63 proc.).
Jednakże systematycznie wzrasta też liczba osób zajmujących stanowisko przeciwne i oceniających działania człowieka dla środowiska jako zadowalające. Jednocześnie, coraz więcej badanych twierdzi, że przejawia pro-ekologiczne zwyczaje. Polki i Polacy z troski o sytuację ekologiczną w pierwszej kolejności segregują śmieci, oszczędzają wodę, prąd oraz korzystają z toreb i opakowań wielokrotnego użytku.
To kobiety chętniej niż mężczyźni podejmują działania proekologiczne, ale – co warte odnotowania – mężczyźni częściej niż kobiety wskazują na korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Z kolei osoby starsze, częściej niż młodsze, segregują śmieci, korzystają z toreb i opakowań wielokrotnego użytku, a także oszczędzają wodę i prąd. Najmłodsi za to chętniej niż starsi wskazują, że ograniczenie używania samochodu to dobre rozwiązanie proekologiczne, jednak gdy mowa o przejściu z teorii do praktyki sami są w stanie zrobić to znacznie rzadziej niż starsi. Mieszkańcy największych miast, rzadziej niż pozostali, segregują śmieci oraz oszczędzają prąd, jednak częściej decydują się na rezygnację lub ograniczenie konsumpcji mięsa. Natomiast mieszkańcy wsi optują za wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, takich jak, energia słoneczna lub wiatrowa.
Rząd kluczowym inicjatorem działań naprawczych
Pomimo tego, że ludzie jako konsumenci stanowią istotne ogniwo łańcucha przyczyn zanieczyszczenia środowiska naturalnego, Polki i Polacy oczekują również zaangażowania w działania naprawcze ze strony rządu. Respondenci w pierwszej kolejności chcą aby rząd, w celu poprawy sytuacji ekologicznej Polski, wspierał transport publiczny i alternatywne źródła energii, rozwinął system kaucyjny na szerszą skalę, a także wprowadził zakaz stosowania jednorazowych artykułów wykonanych z plastiku.
Natomiast na poziomie całego środowiska rząd, w opinii respondentów, powinien w pierwszej kolejności ograniczyć wycinkę lasów, zadbać o czystość polskich rzek i jezior, a także o rzetelną kontrolę wywozu i składowania śmieci.
Postulaty te – podobnie jak indywidualne działania jednostek – pokrywają się z obszarami kluczowymi dla uzdrowienia sytuacji ekologicznej na świecie wytypowanymi przez badanych – segregacją śmieci i recyklingiem (54 proc.), radykalnym ograniczeniem użycia opakowań i produktów wykonanych z plastiku (50 proc.) a także oszczędnością zużycia wody (43 proc.).
O badaniu “Postawy ekologiczne Polek i Polaków 2023”
Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Autopay przez pracownię badawczą SATISFACE w czerwcu 2023 r. na reprezentatywnej grupie 1082 osób metodą CAWI.
Photo by Marcin Jozwiak on Unsplash