Działalność nierejestrowana ma wiele zalet, ale to jednak nie to samo, co prowadzenie działalności gospodarczej. Dla wielu osób kluczowe jest nadanie NIP, który wzmacnia wiarygodność w oczach klientów. Dla innych to zbędna formalność. Czy w przypadku „firmy na próbę” można starać się o nadanie NIP? Kiedy jest to wymagane?
Prawo podatkowe wyróżnia dwa rodzaje identyfikatorów podatkowych. Pierwszy z nich to PESEL, który dotyczy wyłącznie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz niezarejestrowanych jako podatnicy podatku VAT. Drugim identyfikatorem jest NIP, czyli Numer Identyfikacji Podatkowej. Czy prowadząc jedynie działalność nierejestrowaną, można się o niego ubiegać?
O działalności nierejestrowanej przeczytasz w naszych artykułach: Firma na próbę – wszystko, co musisz wiedzieć o zasadach, kosztach i rozliczeniach oraz Działalność nierejestrowana – komu może się opłacić? Z powyższych poradników dowiesz się między innymi, że osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, jest zwolniona z wielu obowiązków podatkowych.
Czym jest NIP?
NIP to unikalny numer składający się z dziesięciu cyfr. Jest identyfikatorem podatkowym przypisanym określonym kategoriom podatników. Jeszcze do 2012 r. każda osoba będąca podatnikiem musiała go mieć. Później zmieniły się zasady prawa podatkowego i obecnie o NIP wnioskują jedynie osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą lub są podatnikami VAT, płatnicy składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które na podstawie innych ustaw są podatnikami. Zgłoszenie o NIP dokonuje się tylko raz — bez względu na formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje działalności gospodarczej.
Tu pojawia się wątpliwość, co w przypadku osób, które prowadzą nierejestrowaną działalność? Z przepisów wynika przecież wprost, że osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej nie muszą posiadać NIP-u, a działalność nierejestrowania nie jest działalnością gospodarczą. Odpowiedź na pytanie znajduje się w drugiej części tej formuły, a konkretnie „są podatnikami VAT”. Jak to wygląda w praktyce?
Płatności online dla działalności nierejestrowanej
Sprawdź swój pomysł na biznes i zyskaj dodatkowy dochód w ramach działalności nierejestrowanej
Zacznij pobierać płatności
Kiedy trzeba mieć NIP?
Prawo przedsiębiorców stanowi, że działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej, nie stanowi działalności gospodarczej. Czy ten zapis wyklucza „nierejestrowanych przedsiębiorców” z posiadania NIP-u i mogą oni jedynie korzystać jedynie z numeru PESEL? Tak, ale nie wszyscy.
Dlaczego? Jest on wymagany w celu prawidłowego prowadzenia ewidencji na kasie fiskalnej oraz wydawania paragonów. Osoba, która prowadzi nierejestrowaną działalność, ale jednocześnie korzysta z kasy fiskalnej – podlega pod ustawę o podatku od towarów i usług – czyli jest podatnikiem – musi więc mieć nadany numer NIP. Podsumowując – o nadanie NIP muszą się ubiegać osoby, które wykonują działalność bez rejestracji, ale stosują kasy fiskalne. Pozostali właściciele „firm na próbę” nie muszą go mieć.
Kiedy trzeba mieć kasę fiskalną w przypadku działalności rejestrowanej?
Prowadzenie sprzedaży w ramach działalności nierejestrowanej na rzecz osób fizycznych oznacza konieczność posiadania kasy fiskalnej. Można skorzystać ze zwolnienia od tego obowiązku, jeżeli spełni się warunki określone w rozporządzeniu Ministerstwa Finansów. Jest to na przykład zwolnienie podmiotowe, ze względu na niewielką wartość sprzedaży w ciągu roku. Co ciekawe, zwolnienie z obowiązku posiadania kasy fiskalnej nie ma zastosowania do świadczenia niektórych usług np. fryzjerskich, czy kosmetycznych. To skomplikowane, dlatego wyjaśnijmy to na przykładzie:
Kiedy NIP, a kiedy PESEL?
1. Marta prowadzi działalność nierejestrowaną i zajmuje się świadczeniem usług kosmetycznych.
2. Tomek prowadzi działalność nierejestrowaną i zajmuje się sprzedażą artykułów szkolnych w sklepie on-line.
Chociaż prowadzą działalność bez rejestracji, to różnica między nimi jest spora. Tomkowi do rozliczeń wystarczy numer PESEL. W przypadku Marty sytuacja jest bardziej skomplikowana. Ze względu na brak możliwości zwolnienia z VAT, musi posiadać kasę fiskalną oraz wydawać paragony – co oznacza, że musi mieć nadany NIP.
Jak złożyć wniosek o nadanie NIP?
Osoba, która prowadzi działalność nierejestrowaną, w pierwszej kolejności musi złożyć wniosek o nadanie NIP, a dopiero później może zacząć sprzedawać swoje produkty czy usługi jako czynny podatnik VAT. To oznacza, że dopiero po nadaniu NIP-u, może zainstalować kasę fiskalną i rozpocząć sprzedaż. Wniosek o nadanie NIP składa się do urzędu skarbowego, na formularzu NIP-7.
Sprawa z nadaniem identyfikatora NIP dla osób prowadzących działalność nierejestrowaną jest dość skoplikowana. Sprecyzujmy więc raz jeszcze — tylko niektóre osoby prowadzące działalność nierejestrowaną muszą posługiwać się NIP-em. Są to czynni podatnicy VAT, którzy dokumentują sprzedaż paragonem z kasy fiskalnej.