Wraz ze wzrostem liczby paczek wysyłanych przez e-sklepy, coraz więcej firm zaczęło zwracać uwagę na ich znaczenie dla środowiska. Motorem zmian w tym obszarze jest nie tylko troska marek o wizerunek, ale również coraz lepsza dostępność rozwiązań technologicznych oraz rachunek ekonomiczny.
W sumie 805,2 mln sztuk przesyłek kurierskich (776 mln) i tradycyjnych paczek pocztowych (30 mln) dostarczono w 2021 r. w Polsce. W przypadku przesyłek kurierskich doszło do wzrostu o 22 proc. r/r., paczki pocztowe zostały na tym samym poziomie.
Według danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej wolumen przesyłek kurierskich osiągnął 860 mln sztuk w 2022 r. I wrośnie do poziomu 950 mln w 2023 r. Te liczby pozwalają wyobrazić sobie, jak potężną liczbę odpadów generuje e-commerce. Poza kartonowymi pudełkami to także plastikowa taśma klejąca, folia stretch, folia bąbelkowa czy pocięty papier służący jako wypełniacz.
Kupowanie i zwracanie
W czerwcu 2022 r., po fazie pilotażu, InPost wprowadził usługę EkoBox umożliwiając zwrot pudełek wielokrotnego użytku. Opakowania EkoBox posiadają wewnętrzną etykietę z kodem kreskowym, który po zeskanowaniu w paczkomacie umożliwiają bezpłatny zwrot. Opakowanie jest zrobione z ekologicznego kartonu nadającego się do recyklingu. Z usługi tej mogą korzystać klienci Modivo. Sklep wprowadził również Papieropaki, w pełni biodegradowalne worki, lżejsze i mniejsze niż kartony, redukujące wielkość odpadów o jedną czwartą. Z opakowań wielokrotnego użytku korzysta Zalando, a LPP wysyła towary w torbach z recyklingu.
Samodzielny zwrot wielorazowych paczek to najprostsze rozwiązanie. Inne, zaproponowane przez firmę Zapakuj.to, polega na użyciu paczki jako nośnika wielokrotnego użytku tylko do dostarczenia zamówionego towaru do odbiorcy. Klient otrzymuje towar zabezpieczony foliopakiem, a kurier zabiera paczkę, która może być wykorzystywana w ten sposób nawet sto razy. Naprzeciw potrzebom klientów zwracających towary wychodzi warszawska firma kurierska PickPack z usługą LoopPack, samodzielnie pakując odebraną przesyłkę w opakowanie wielokrotnego użytku. Z kolei Amazon zapowiedział zastąpienie plastikowych opakowań torbami papierowymi i tekturowymi kopertami.
💡 Dodatkowe wskazówki z tego obszaru znajdziesz w naszym artykule: Jak ograniczyć liczbę zwrotów e-commerce.
Eko zwrot w kierunku klienta
Opakowanie to element wizerunku firmy wchodzący w zakres doświadczenia zakupowego klienta. Oprócz staranności w zabezpieczeniu towaru, ważna jest strona wizualna, stworzenie spersonalizowanego opakowania. Dlatego znaczenia nabiera dobór materiałów przyjaznych środowisku. 54 proc. Polek i Polaków wskazuje, że należy radykalnie ograniczyć opakowania i produkty plastikowe. Maleje jednak odsetek osób gotowych więcej płacić za zakupy w ekologicznych opakowaniach, innych niż plastikowe: z 40 proc. w 2021 do 31 proc. w 2022 r. Wzrost cen i rzeczywistość ekonomiczna gospodarstw domowych szybko weryfikują deklaracje, jak wynika z raportu Blue Media Postawy ekologiczne Polek i Polaków.
Osiem na dziesięć osób, dla których ważne są kwestie środowiskowe (eko-entuzjaści), zwraca uwagę na to, żeby opakowanie produktu było ekologiczne. Ogółem w populacji – co druga osoba, jak wynika z badania EKObarometr firmy SW Research. Dwóch na trzech badanych zapłaci więcej za towar przyjazny środowisku, pod warunkiem, że różnica w cenie nie przekroczy 10 proc.
Zwroty ważne strategicznie
Możliwość darmowych zwrotów nawet wielu zamówionych produktów to element biznesowej strategii e-commerce, zwłaszcza w sektorze fast fashion. Klient najpierw zamawia, a dopiero później decyduje się na wybór, odsyłając niepotrzebne artykuły. 26 proc. klientów e-sklepów przyznaje się do zakupów różnych rozmiarów i kolorów od razu z myślą o zwrocie niepasujących, jak wynika z raportu Co gryzie e-commerce Izby Gospodarki Elektronicznej. Takie zachowanie nie pozostaje bez wpływu na wytwarzanie śladu węglowego.
💡 Jeżeli interesuje Cię ten temat, koniecznie przeczytaj więcej o kosztownym obliczu Air-commerce.
Pomocne będą tu rozwiązania oparte o AR takie, jak wirtualne przymierzalnie czy usługi umożliwiające samodzielny skan stopy smartfonem. Dla 36 proc. kupujących online możliwość szybkiego i łatwego zwrotu towaru to jeden z kluczowych czynników przy wyborze sklepu, 3 p.p. wzrósł w ciągu roku odsetek osób, które zwracają na to uwagę. 18 proc. klientów deklaruje, że zdarzyło im się, bądź często zdarza, zwrócić jakiś produkt zakupiony online. A same zwroty wynikają tak z pomyłek podczas kompletowania zamówień, jak i niedokładnego opisu produktu czy po prostu kupowania pod wpływem impulsu.
Nowe wymiary opakowania
Elementem działań proekologicznych są pudełka z materiałów nadających się do recyklingu, nie zawierające metali ciężkich czy zanieczyszczeń chemicznych. Zastosowanie wypełnień papierowych lub organicznych, takich jak skropak, wykonany ze składników roślinnych i całkowicie kompostowalny, czy skrobia kukurydziana przypominająca styropian.
Na drodze do bardziej ekologicznych rozwiązań, poza możliwością wielokrotnego użycia paczek, ważny jest ecodesign rozumiany jako efektywne projektowanie oparte o rozumienie jak wygląda cykl życia opakowań oraz precyzji w dopasowywaniu pudełek do produktów. Dzięki takiemu podejściu firma Zapakuj.to zmniejszyła wagę opakowań o 20 proc. i obniżyła koszty produkcji o 11 proc.
Z badania DS Smith Opakowanie e-commerce przyszłości wynika, że 25 proc. pojemności opakowań dostarczanych w e-commerce to pusta przestrzeń. W przypadku ubrań to 18 proc., zaś artykułów szklanych aż 64 proc. Pakowanie może być bardziej efektywne i eko jednocześnie. Np. holenderska firma Sparck Technologies produkuje maszyny do automatycznego i precyzyjnego pakowania w oparciu o faktyczną wielkość towaru (fit-to-size), dzięki czemu nie ma potrzeby stosowania wypełniaczy. Zamówienie jest skanowane w 3D, dopasowane rozmiarem opakowanie automatycznie składane, zaklejane, zważone wraz z nadaniem etykiety. Cena tektury falistej stale rośnie, więc ograniczenie zużycia materiałów jest również decyzją ekonomiczną, a nie tylko środowiskową.
Niezależnie od aspektu ekologicznego, szukanie nowych pomysłów jest też okazją do nieoczywistych rozwiązań, a być może rynkowych innowacji. Np. ePack to polski projekt opakowania wielokrotnego zastosowania, wyposażonego w zamek i otwieranego przez aplikację, dofinansowany z państwowego budżetu.
Zmiany zachodzące na rynku dostaw to również efekt przedstawionego z końcem 2022 r. przez Komisję Europejską projektu rozporządzenia. Celem regulacji jest redukcja plastikowych odpadów, a także recykling plastikowych opakowań i odpadów do 2030 r., jak również zmniejszanie wielkości paczek, w tym redukcja pustej przestrzeni oraz zwiększenie liczby opakowań wielokrotnego użycia.